به هدف از عبادت می پردازد و شروع به استدلال تفضیلی بر توحید و نفی آلهه می کند.

 تعبیر الذی فطرنی برای خدا به علت حکم اشاره شده چون لازمه فطر و ایجاد انسان بعد از اینکه عدم بود ،بازگشت همه چیز انسان به خدای تعالی است ،چه ذاتش و چه صفاتش و چه افعالش

پس انسان بغیر از محض عبودیت چیزی ندارد.

 براولازم است که خود را در مقام عبودیت نصب کرده و آنرا نسبت به خدای تعالی اظهار بدارد

در مورد مردی که در آیه 20 نام برده شد نیز مشهود است که خدا را به اخلاص بندگی کرد نه به طمع بهشت و نه از ترس دوزخ .

چون خدا اهلیت برای عبادت دارد

عامه مردم به چنین مقامی نمی رسند

این دوآیه مشتمل بر دو برهان علیه دلیلی است که وثنی ها آنرا اساس بت پرستی و اعتقاد به ارباب بتها قرار داده بودند

سئوال:وثنی ها چه کسانی هستند؟آیا نام دیگر بت پرستان است؟!

بت پرستان معتقد بودند که خدای سبحان بزرگتر از آن است که حس یا خیال بشر و یا عقل او بوی احاطه یابد و او را بشناسد و یا تصور کند و هیچ قوه ای ادراکی دیگر  نیز نمی تواند .به همین جهت انسان نمی تواند با عبادت متوجه او شود پس تنها راه عبادت خدا آن است که ما در عبادت متوجه مقربان درگاه  او مانند ملائکه یا قدسین و یا بعضی از جن  و یا قدسین از بشر شویم تا آنها واسطه و شفیع ما شوند و خیرات و دفع شرور را از خدا گرفته به ما برسانند.

 جوابیه:

دلیل اول:هرچند انسان  نمی تواند احاطه علمی بذات متعالی خدا پیدا کند و لکن می تواند او را به صفات مخصوص به خودش بشناسد مثل فاطر چون این مقدار شناسائی مقدور است پس عبادت خود را هم از طریق همین شناسائی انجام داده متوجه خدا گردد و انکار جز لجبازی معنای دیگری ندارد

اما دلیل دوم : اگر این بتها براستی وساطت دارند این مقام را هم خدا به آنها افاضه کرده (یونس 3)در مواردی که او اراده ی حتمی داشته باشد دیگر شفاعت همین شفیعان فرضی هم مفید واقع نمی شود نه خیری می رسد از ایشان نه ضرری از ایشان دفع می شود.

دلیل سوم:آیه 23 اشاره دارد از همین تعبیر به رحمان برهان دیگر بر وحدانیت خدا در ربوبیت ، تمامی نعمت ها و نظام جابری در آنها مظاهر رحمت واسعه ی خدا و قائم بدان بود و هیچ یک از خود استقلالی در تدبیر امر خدا نداشت قهرا مستقل تدبیر آنهاخدای تعالی خواهد بود حتی تدبیر ملائکه هم بفرضی که بقول شما مشرکین ،سهمی از تدبیر بدست ملائکه باشد باز از رحمت خدا و تدبیر خداست

نتیجه = ربوبیت تنها از آن خداست

نوشته شده توسط : آنتیک

افاضات [افاضه]